Hangi gıdalar AKCİĞER KANSERİNDEN KORUR?
Yağ tüketiminin azaltılması, kırmızı et yerine balık tercih edilmesi akciğer kanserini uzak tutar.
Akciğer kanseri dünyada en sık görülen kanser tipi olup küçük hücreli ve küçük hücreli dışı olmak üzere başlıca iki tipi bulunmaktadır. Her ikisi de saldırgan ve tehlikeli olup yeni tanı konan akciğer kanseri hastalarının sadece %15’i gibi az bir kısmı 5 yıldan daha fazla yaşam süresine sahip olmaktadır. Akciğer kanserinin bulgularına ve erken tanı programlarına dikkat edilerek kanserin daha erken tanınarak başarılı tedavisi mümkün olabilir.
Akciğer kanseri riskini artıran faktörler: En önemli risk faktörü sigara veya tütün tüketilmesidir. Günde bir paket sigarayı 30 yıl boyunca içen bir kişinin 30 paket yılı sigara kullanımı olup, hiç sigara içmeyen bir kişi ile
karşılaştırıldığında akciğer kanseri gelişme riski 45 kat daha fazladır. Radyasyona maruz kalmak, yaşanılan ortamda radon gazı, asbest, silika, dizel motor egzozu, boya, dioksin, arsenik, kaynakçılık, hava kirliliği, ailede akciğer kanseri olması, daha önceden kanser tedavisi geçirilmesi, daha önceden verem veya zatürree geçirilmesi, silikozis, KOAH, AIDS, organ nakli, romatizmal hastalıklar, şeker hastalığı, şişmanlık, aşırı kırmızı et tüketimi, sigara içenlerde A vitamini/beta karoten desteği alınması, yaş ve tereyağının aşırı tüketilmesi gibi faktörler akciğer kanseri riskini artırır. Birden fazla risk faktörüne sahip olunması kanser riskinin katlanarak artmasına neden olur.
HANGİ GIDALAR KORUYUCUDUR?
Beslenmede ve yaşam tarzında yapılacak iyi bir planlama ile akciğer kanseri riski belirgin bir şekilde azaltılabilir. Akciğer kanseri risk faktörlerinden herhangi birisine sahip kişilerin bu konuda bir uzman yardımı almaları gelecekteki sağlıklarını korumada faydalı olabilir.
• Kriptoksantin karotenoidini bol içeren portakal, şeftali, tatlı kırmızıbiber ve havuç özellikle sigara içenlerde akciğer kanseri riskini azaltmada yardımcıdır. Yemeklere tatlı kırmızıbiber ve havuç katılarak pişmiş olarak tüketilmeli, salatalara da diğer sebzeler yanında kırmızıbiber doğranmalıdır.
• Yağ tüketiminin artması birçok araştırmada akciğer kanseri riskinde artışa neden olmaktadır. Kırmızı et ve süt ürünlerinde bulunan doymuş yağların tüketiminin sıklıkla akciğer kanseri riskini artırdığı yönünde araştırmalar vardır. Tam yağlı süt ürünlerini tüketenlere göre, yağsız süt ürünü tüketenlerde akciğer kanseri riski yarı yarıya azalmaktadır.
• Nişasta içermeyen sebzeler akciğer kanserinden koruyucudur. Günde 2-3 porsiyondan az meyve tüketenlerde akciğer kanseri riski artmaktadır. Kırmızı soğan, kapari, elma, portakal, yeşillik, ıspanak, brokoli ve domates başta olmak üzere bol meyve ve sebze tüketilmelidir
• Bazı araştırmalar, kolesterolden zengin beslenenlerde akciğer kanseri riskinde artış olduğunu göstermektedir. Günde bir yumurta kolesterol ihtiyacının tamamını veya daha fazlasını karşılamaktadır. Özellikle sigara içenlerde kırmızı et, hayvansal yağlar veya kolesterolün yüksek miktarda tüketimi akciğer kanseri riskini belirgin olarak artırmaktadır.
• Likopen seviyesi yüksek olan insanlarda akciğer kanseri riski düşüktür. Domateste bol bulunan likopenin daha fazla emilmesi için pişmiş domates, salça gibi gıdaların az miktar zeytinyağı ile tüketilmesi yararlıdır.
• Ayda en az 5 porsiyon brokoli, haftada 2-3 porsiyon pişmiş kabak, haftada 2-3 adet papaya tüketilmelidir. Haftada 2-3 gün ikişer adet kereviz sapının tüketilmesi de riski belirgin azaltır.
• Ton balığı, pisi balığı, karides, dana karaciğeri, somon, ceviz, ay çekirdeği, hindi ve yağsız dana eti ile tam tahıllar gibi kanserden koruyucu selenyumdan zengin gıdalar düzenli tüketilmelidir.
• Balık tüketilmesi, başta akciğer kanseri olmak üzere çeşitli kanserlerin görülme riskini azaltır. Somon, ton, uskumru, ringa, sardalye ve hamsi balığı gibi omega3’ten zengin balıklar tercih edilmelidir.
• Basit şekerli gıdaların düzenli olarak tüketilmesi, başta akciğer kanseri olmak üzere çeşitli kanserlerin riskini artırmaktadır. Tam nedeni bilinmemekle birlikte bağışıklık sisteminde zayıflamanın neden olabileceği ileri sürülmektedir. Çalışmalarda 150 gram şeker alınmasının vücudun savunma sistemi hücrelerini kör ettiği gösterilmiştir.
• Çilek, yabanmersini ve ahududu gibi meyveler C vitamininden zengin olup küçük hücreli dışı akciğer kanseri, mesane, deri ve meme kanseri riskini azaltır. Mevsiminde günde 100 gram tüketilmelidir. Dondurulmuş gıda olarak da mevsimi haricinde alınabilirler.
B vitamini folat, hücrelerin sağlıklı çoğalması ve DNA’ nın hasar görmemesi için gereklidir. Alkol ve sigara tüketimi kanserden koruyucu B vitamini folatı azaltır. Sigara içenlerde veya yeni sigarayı bırakmış olanlarda folatın gıdalarla yeterince alınması kanser riskini azaltır. Folat; fındık, fıstık, portakal suyu, ıspanak, lahana ve fasulyede bol bulunur. Sigara içenlerin dostu gıdalardır. Folat takviyeli kahvaltılık tam tahıl da portakal suyu eşliğinde yardım sağlar.
Zerdeçal gibi baharatlar da şifalı bitki olarak tüketilmelidir.
• Günde 4 fincan yeşil çay tüketimi akciğer, kalınbağırsak ve pankreas kanseri riskini azaltmaktadır. Siyah çay da tercih edilebilir.
• Yağ tüketiminin azaltılması, kırmızı et yerine balık tercih edilmesi akciğer kanserini uzak tutar.
• Kırmızı et ve özellikle kızartılmış kırmızı et tüketiminin artması akciğer kanseri riskini artırır. Salam, sosis ve sucuk gibi işlenmiş et ürünlerinin düzenli tüketilmesi, riski belirgin olarak artırmaktadır.
Prof. Dr. Canfeza Sezgin İç Hastalıkları ve Tıbbi Onkoloji Uzmanı