“Curmoritur homo, cui salvia crescit in horto?” Ortaçağda eski Italya’da Salernitan Tıp okulunda yapılan eğitimden kalan bu Latince sözlerin Türkçesi; “Bahçesinde adaçayı yetişen bir kimse niçin ölüyor?”
Adaçayının sağlık için ne kadar yararlı olduğunu, her derde deva olduğunu açık bir şekilde ortaya koyan bir ifade. Canlandırır, Temizler, Ilham verir… Misk Adaçayı, tüylü kalp şeklinde yaprakları ve çok sayıda soluk mavi, pembe veya beyaz çiçekleri ile 30 ila 120 cm yüksekliğine erişebilen iki veya çok yıllık bir bitkidir.
Avrupa’nın güneyinde (Akdeniz Ülkelerinde) yapraklarını dökmeyen çalıları yaklaşık 450 çeşitinden oluşan bir familyaya (Labiatae = Lamiaceae) aittir. İngilizce ismi Clary, Latincede “berrak” anlamına gelen “Clarus”sözcüğünün, bitkinin göz şikayetlerinin tedavisindeki rolünü yansıtmak üzere türetilmiştir.
Tohumlarından demlenerek yapılan geleneksel sıvı yorgun ve ağrılı gözlere uygulanırdı. Salvia familya ismi, kurtarmak, tedavi etmek anlamına gelen “Salvare” sözcüğünden türetilmiştir. Bu isim Adaçayı Bitkisinin uzun ömürlülüğü sağlayan şifalı bir bitki olarak görüldüğünü yansıtmaktadır ki, Roma’lılar tarafından “Kutsal ot” olarak adlandırılmıştır. Aromaterapide Adaçayı (Salvia Officinalis) uçucu yağının önemli bir limitasyonu vardır.
Zehirli keton olan %50 tüjondan oluşmuştur. Bunun için aromaterapide Misk Adaçayının (Salvia Selerea) uçucu yağı normal dozlarda kullanıldığında tamamen güvenlidir ve aromaterapide kullanılan en önemli uçucu yağlardandır. Doğu tıbbı açısından kısmen Mercan köşk yağı gibidir. Misk adaçayının yağı da hem Qİ enerjisini güçlendirir, hem de sıkışmış Qİ enerjisini rahatlatır, dolaşıma sokar.
Dolayısıyla hem etkili bir tonik ve ayrıca kayda değer bir antispazmotiktir. (Köklerinin 5000 yıl öncesine dayandığına inanılan Qigong, geleneksel Çin tıbbında, “Yaşam Enerjisi” diye de tanımlayabileceğimiz “Qİ” enerjisinin dengeli ve düzenli bir şekilde bedende akmasını sağlayacak çalışmalara verilen genel addır).
Düzenleyici etkileri, antispazmotik özellikleri, analjezik aksiyonları aynı lavander yağı gibi; kas tutulmalarına, spazmlarına, yorgun ve ağrıyan ayaklara, baş ağrısına ve migrene endikedir. Mide ve bağırsaklardaki enerjinin akışını düzeltmesinin yanı sıra karın şişkinliğine, gaza, ibs (İrritabl bağırsak sendromuna) iyi gelir. Jinekolojik olarak Servi (cypress) kadar önemli olan Misk Adaçayı yağı adet öncesi dönem stresini (Premenstrual tension) azaltmak, adet ağrılarını (menstrual) hafifletmek için kullanılabilir.
Doğum sırasındaki ağrılar için de kullanışlıdır. Akciğerlerdeki enerjiyi güçlendirmek (Lung_Oİ), dolaşıma sokmak için kullanılabilir. Bu nedenle yorgunluk, tık nefeslik ve diğer taraftan astım belirtileri için endikedir. Hafif balgam söktürücü, boğaz enfeksiyonları ve bronşitte kullanılabilir Kas tutulmalarına, spazmlarına, yorgun ve ağrıyan ayaklara, baş ağrısına ve migrene endikedir. Mide ve bağırsaklardaki enerjinin akışını düzeltmesinin yanı sıra karın şişkinliğine, gaza, ibs (İrritabl bağırsak sendromuna) iyi gelir.
Misk Adaçayı Misk Adaçayı
Aromaterapi
(Okaliptus ile birlikte verilebilir.) Onun otsu, misk kokulu, toprağımsı kokusu hem zihni sabit tutma, hem de rahatlama etkisine sahiptir. Hayatımızdaki kasılmaları rahatlatan ve iç güdülerimize berraklık getiren Misk Adaçayı yağı, aynı zamanda bir ilham kaynağıdır.
Kış Bunalımı (Winter Blues); – 6 damla Clarysage (Misk adaçayı) uçucu yağ (u.y) – 5 damla Mandarin u.y – 3 damla Limon u.y – 1 damla Peppermint (Tıbbı nane) u.y İnhalere’e ya da koton pamuğa damlatılır, koklanır.
Astım Için Masaj Yağı; – 40 ml tatlı Badem yağı (ya da Jajoba yağı) – 1 damla Clary Sage u.y – 1 damla Frankincense u.y – 1 damla Niaoli u.y Göğüse ve sırta günde 2 kere masaj.
Kabızlık Için; – 50 ml Ayçicek yağı (2.yağı) (Sunflower) – 2 damla Kişniş (Coriander) u.y – 1 damla Misk Adaçayı (Clary Sage) u.y – 1 damla Zencefil (Ginger) u.y Saat yönünde masaj, göbek deliği etrafına günde 2 kere digestive (sindirim) sistem rahatsızlıkları için.
Menepozda Masaj Yağı; – 120 ml Taşıyıcı yağ (Jojoba, Tatlı Badem) – 16 damla Clarysage u.y (Misk Adaçayı) – 16 damla Geranium u.y (ıtır) – 16 damla Lavender u.y (Lavandula angustifoliu, Tıbbi Lavanta) Lavanta rahat uyku sağlayacaktır. Yatmadan 15 dakika önce banyo suyuna 1 yemek kaşığı ilave edilir ya da masaj olarak uygulanır.
Yaklaşık 8 kerelik masaj karışımıdır.
Adaçayı Ile Yapılan Tıbbı Bitki Çayları: – Ağız, diş, boğaz yaralarında ve protez vurmalarında, gargara olarak: Salvia Folium (Adaçayı Yaprağı) 25 kısım Matricariae Flos (Tıbbi papatya) 25 kısım (Mayıs papatyası çiceği) Droglar kabaca parçalanır.
Bu karışımda; – 2 tatlı kaşığı üzerine 250 ml. kaynar su eklenir. Fincanın ağzı kapatılır. 10 dakika bekletilir, süzülür, her saatte bir gargara yapılır. Her seferinde çay taze hazırlanmalıdır.
Bu çaya her birinden 20 kısım olmak üzere Tymi Herba (Kekik) eklenip başka bir çay formulü de yapılabilir. 2 tatlı kaşığı çay karışımına 150ml. kaynar su ilave edilerek 10 dakika bekletilir, süzülür, yudum yudum içilir. Boğaz ağrıları, ateşli soğuk algınlıkları, bademcik iltihaplarında kullanılır.
Adet gecikmeleri, terleme, menopoz, ateş basmaları ve süt kesmek için tıbbi çay formülü: 3 gr. Ada Çayı yaprağı 250 ml. kaynar su dökülür. 10 dakika bekletilir, süzülür. Günde birkaç fincan içilebilir. Fazlası çarpıntı yapabilir, aşırı tüketimden kaçınılması gerekir. Not: Tıbbi çay reçetelerinde kullanılan Kısım=Gram, Kaşık olabilir. Adaçayı ise; Salvia Triloba veya Salvia Officinalis olmalıdır. Yaprak kullanılır. Kabaca Parçalanır. Hamileler kullanmamalıdır.
Kaynaklar: Gabriel Mojay “Aromaterapi” kitabı, Prof. Dr. Erdem Yeşilada “Iyileştiren Bitkiler” kitabı Elizabeth Ashley “The Secret Healer” kitabı, Tıbbi Çay Reçeteleri (Eczanelerde Tıbbi Çay Hazırlanması Eğitim Programı) Prof. Dr. Filiz Meriçli, Prof. Dr. Ali Meriçli, Prof. Dr. Afife Mat, Prof. Dr. Nurhayat Sütlüpınar.